4.3.2. БУРЯАДААР БЭШЭГДЭДЭГ АБТАҺАН ҮГЭНҮҮД

1. Үнинһөө хойшо буряад хэлэндэ абтажа хэрэглэгдэдэг болошоһон үгэнүүдые буряад үгын дүримөөр бэшэдэг: амбаар, дугааг, боожо, пулаад, хилээмэн, һолоомо, боошхо г.м.

2. Ехэнхи буряадай дунда үнинһөө хойшо буряадаар нэрлэдэг болоһон орон нютагай, город тосхоной, хада уулын, гол мүрэнүүдэй нэрэнүүдые буряадаар бэшэдэг: Китай – Хитад, Тибет – Түбэд, Чита – Шэтэ, Ганг – Ганга (мүрэн) г.м. Зүгөөр город тосхонуудай нэрын -ск суффикстай һаань, ородоор бэшэдэг: Красноярск, Ангарск, Томск г.м.

Гажалта: Иркутск – Эрхүү, Хоринск – Хори г.м.

3. Абтаһан үгые уул хэбээрнь бэшэхэдэ, буряад үгэдэ адли түхэлтэй болоо һаань, сохилтотой аялганииень удаан аялганаар тэмдэглэдэг: база – бааза, хор – хоор, сад – саад (сэсэрлиг), албан – албаан (хүн), эрэ – ээрэ (эрин үе), Урал – Ураал (уула) г.м.

ОРОДООР БЭШЭГДЭДЭГ АБТАҺАН ҮГЭНҮҮД

1. Хашалганаар һүүлтэһэн үгэнүүд булта хубилалтагүйгөөр бэшэгдэдэг: кабинет, комбайн, институт, клуб г.м.

2. Аялганаар һүүлтэһэн иимэ үгэнүүд хубилалтагүйгөөр бэшэгдэдэг:

а) хүнэй обог, эсэгын нэрэ, нэрэ, амитанда үгтэһэн нэрэнүүд: Подольская Мария Петровна, Горький, Валерий, Каштанка, Стрелка, Муму г.м.

б) хүнэй нэрээр нэрлэгдэһэн хото болон тосхоной нэрэнүүд: Владимир, Пушкино, Иваново, Михайловка г.м.

в) сохилтотой аялганаар һүүлтэһэн географическа болон юрын нэрэнүүд: Москва, Аму-Дарья, Ока, Уда, судья, пальто, колбаса г.м.

г) сохилтогүй и, о болон зэргэлһэн аялгануудаар һүүлтэһэн үгэнүүд, мүн ород хэлэндэ зохилдодоггүй географическа болон юрын нэрэнүүд: пианино, Токио, Чили, алоэ г.м.

д) эхэнэр хүн гэжэ харуулһан залгабаритай үгэнүүд: студентка, доярка, акушерка, американка, солистка, телефонистка, чемпионка г.м.

е) -ство гэжэ залгабаритай үгэнүүд: правительство, электричество, посольство г.м.